Гендердик тренингде журналисттер эмнени үйрөнүштү?

Кыргызстандын үч регионунан, Оштон, Чүйдөн, Нарындан келген журналисттер гендердик сезимтал темаларды чагылдыруу боюнча бир катар тренингдерден өтүштү, алар Кыргыз Республикасынын Өкмөтү, Европа Биримдиги жана Бириккен Улуттар Уюму, Кыргызстандагы ММКны колдоо тарабынан ишке ашырылды. Тренинг аялдарга жана кыздарга карата зомбулуктун бардык түрлөрү жана зыяндуу адаттар менен күрөшүүгө багытталган көп жылдык программа болгон "Луч света" демилгесинин алкагында уюштурулган.

"Биз жакшы натыйжаны көрүп жатабыз"

Биз бул долбоорду ушул жылдын башынан бери ишке ашыруудабыз, ал Чүй, Нарын, Оштун үч регионундагы медиа уюмдардын журналисттери үчүн уюштурулган. Жогоруда аталган аймактардын журналисттери 5 модулдан турган тренингден өтүштү. Куугунтуктоо, сексизм, гендердик басмырлоо, үй -бүлөлүк зомбулук, жумуштагы басмырлоо, акысыз аялдар менен эркектердин эмгеги, гендердик линза ж.б. деген түшүнуктөр туралуу окушту.

5 модуль үчүн журналисттер ар кандай документтерди изилдеп, уюмдун гендердик саясаты боюнча өз документтерин түзүшкөн. Алар эрежелерди өздөрү жазышкан, алар иштеген медиа уюмда гендердик тең салмактуулук сакталуусу үчүн жана материалдарды басып чыгаруу процессинде гендердик теңчиликти кармануу максатында.

Бизде гендердик тең салмактуулукту сактоо менен жогорку сапаттагы материалдарды даярдаган жалпыга маалымдоо каражаттары бар, бирок бул биздин тема тууралуу түшүнүгү кеңири медиа уюмдар көп мес. Белгилей кетсек, региондордогу журналисттер анчалык даяр эмес жана материалдарды даярдоодо стереотиптүү билдирүүлөрдү колдонуу мүмкүн эмес экенин толук түшүнүшпөйт. Анткени, журналисттер аялдардын ролу тууралуу коомдук пикирди калыптандырышат. Кээде журналисттер аялдар жана кыздар жөнүндө стереотиптүү сөздөрдү колдонушат, бул кырдаалды ого бетер курчутат. 5 модулдан турган толук курсту аяктагандан кийин, алар гендердик тең салмактуулукту сактоо үчүн сапаттуу материалдарды жазууну жана гендердик өзүн-өзү баалоону кантип жүргүзүүнү үйрөнүштү.

Биз азыртан эле жакшы натыйжаны көрүп жатабыз, анткени долбоордун алкагында биздин журналисттер социалдык ролдорду бөлүштүрүүдө жыныс болбошу керек деген материалдарды даярдашты.

Биз тренингибизди ийгиликтүү аяктадык, жакында тренингибизди аяктаган журналисттердин арасында форум өткөрүүнү пландап жатабыз. Үч региондун катышуучулары үчүн аянтча түзүлөт, алар гендердик сезимтал журналисттердин тармагын түзө алышат.

Келечекте биз акыркы сунуштарды даярдап, бул долбоорду Борбор Азия региондоруна: Казакстан, Өзбекстан, Тажикстанга жайылтууну пландап жатабыз, дейт ММКны колдоо борборунун фондунун программалык адиси Кундуз Жекшен.

"Долбоор бизге дагы көптөгөн мүмкүнчүлүктөрдү берди"

Мырзайым Жаныбек кызы бул долбоордун медиа -тренери: Биз долбоорду ушул жылдын апрель айында баштаганбыз. Биздин программа абдан каныккан болду жана биз максаттарыбызга жеттик деп айта алабыз. Бул долбоордун негизги максаттарынын бири-коомдогу гендердик тең салмактуулукка жетишүү, гендердик зомбулуктун бардык түрлөрүнө бөгөт коюу жана аларга каршы туруу. Биздин катышуучулар гендердик терминологияны фемицид, курмандыкты күнөөлөө, гендердик линза, сексизм, асылуу ж.б. уйрөнүштү.

Эгерде биз зордук -зомбулук жөнүндө сүйлөсөк, анда бир гана физикалык зомбулук жөнүндө ойлошчу, бирок бир эле денелик гана эмес психологиялык, экономикалык ж.б. зомбулуктун түрлөрү бар.

Тренингди өтө электе журналистер журналисттердин эл аралык журналистиканын стандарттарына ылайык автоматтык түрдө макалаларын жазышса, азыр алар материалдарды гендердик линзадан өткөрүшөт, анда журналист өзүнө гендердик стереотипке жол бердимби деп сурайт, мен гендердик тең салмактуулукту сактап жатамбы? Мен эркектерди да, аялдарды да эксперт катары маекке чакырамбы? ж.б. деген суроолорду өзүнө беришет. Долбоордун алкагында журналисттер гендердик эрежени сактаган сапаттуу материалдарды даярдашты. Тренер катары бул тренинг мен үчүн да абдан кызыктуу болду. Биз тренерлер дагы бул маселе боюнча компетенциябызды жогорулатуучу тренингден өттүк, башкача айтканда, биз катышуучулар менен бирге жаңы нерселерди үйрөндүк, мен гендердик жактан чоң тажрыйбага ээ болдум. Долбоор бизге дагы көптөгөн мүмкүнчүлүктөрдү ачты, мен келечекте биздин тема боюнча материалдарды даярдоону пландап жатам. Биз 3 региондо иштеп, көйгөйлөр менен тааныштык, алар гендердик саясат боюнча өздөрүнүн түшүнүгү менен келишти, универсалдуу программа жок, журналисттин билиминин жүгүнө жараша болот. Башкача айтканда, ар бир аймакка жекече мамиле керек, дейт медиа -тренер Мырзайым Жаныбек кызы.

Долбоорго 2 медиа -тренер Алмаз Исман, Жаныбек Мырзайым кызы, 2 гендердик эксперт - Айзада Калганбекова, Назира Жусупова тартылган.

Катышуучулар тренинг тууралуу

Нурайым Ибраева - бул тренингдин жаш катышуучуларынын бири, ал КМТУнун программисти адистигинде окуйт, анын айтымында, ал көп нерсени үйрөндү, журналисттерге болгон мамилеси өзгөрдү. Ал мурда журналист болгусу келген, бирок үй -бүлөсү анын тандоосуна каршы болгон. Нурайымдын айтымында, ал жалпысынан гендердик сезимтал журналистика эмне экенин түшүнгөн жана келечекте гендер боюнча мобилдик тиркемесин түзүүнү пландап жатат.

Кайратова Нурай СТВ каналынын редактору, журналисттин айтымында, материалдарды текшерүүдө ал корреспонденттердин гендердик балансты сактаганын текшерет, гендердик терминдерин колдоно баштады, зомбулуктун түрлөрү менен таанышаты, алган билимин журналисттик материалдарында колдонуп жатат. Ал зордук -зомбулуктун курмандыгы болгон аял жөнүндө репортаж даярдап, видеосунда көйгөйдү гана эмес, үй -бүлөлүк зомбулуктун курмандыгы болгон аялдар менен эркектер кайда кайрылуу керектигин, көйгөйдү чечүүнүн жолдорун көрсөткөн.