Таластык жөнөкөй жигит кантип АКШда ийгилик жарата алды?
Таластык Нурсултан Медеткулов түрк лицейин аяктагандан кийин Германиянын алдыңкы университеттеринин бирине тапшырган. Кыргызстанга кайтып келген соң, ишкерлик менен алектене баштаган. Учурда учкуч болуу үчүн Американын Дейтон-Бич шаарындагы авиациялык окуу жайында билим алууда. Биз логистикалык компаниянын жетекчиси, Кыргызстандын жаш ишкерлер ассоциациясынын мүчөсү болгон мына ушул Нурсултан Медеткулов менен маектештик.
Нурсултан, айтсаңыз, учкучтун лицензиясы менен логистикалык компаниянын кандай байланышы бар?
Мен учкуч болом деп ойлогон эмесмин. Мени бул жакка ишкердик алып келди. Учкучтун лицензиясын алгандан кийин атайын келишимдер боюнча жүк ташуучу учактарды лизингге алып, Кыргызстан, АКШ жана башка мамлекеттердин ортосундагы логистикага салымымды кошкум келет.
Кантип бизнес баштап калдыңыз эле?
Мектепти аяктагандан кийин котормо агенттигин ачууну ойлогом. Чет тилин билген адистерди чогултуп кызмат көрсөтө баштадык. Бир күнү досум чалып, жүк ташуучу унаалар бар, бирок аларга жүк жок экенин айтып, жүк табууга жардам берүүмдү өтүндү. Мен жүк ташуу боюнча адистешкен сайтка жарыя берип, кардар дароо табылды. Анан Казакстандан келген кардарлар кайра телефон чалып, жүк бар экенин, бирок жүк ташуучу унааларды табуу керектигин айтышты. Транспорт издей баштадым, Бишкектен жүк ташуучу унааларды алганга жетиштик. Кардар мага ыраазычылыгын билдирип, жаңы тапкан ар бир фура үчүн мага 100 доллардан төлөй турганын айтты. Ал кезде мен бул чоң акча деп ойлочумун. Бул бизнести өнүктүрүү үчүн укмуштуудай мотивация болгон. Ошентип кыска убакыттын ичинде 100дөн ашык жүк ташуучу унааларды жалдап, өлкөдөгү эң ири логистикалык компаниялардын бирине айландык.
Нурсултан, эл аралык деңгээлге кантип чыга алдым деп ойлойсуз?
Биз бир нече этаптарды басып өттүк. Бир өлкөдөн экинчи өлкөгө жүк ташууга атайын уруксат алуу кыйын болгон. Бул маселени чечүү үчүн тиешелүү мамлекеттик кызматкерлер менен биргеликте Түркия жана Грузияга барып, бул өлкөлөрдүн транспорт министрликтери менен сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп, логистика тармагында иштеген кыргызстандык ишкерлер үчүн кошумча квота алууга жетиштик.
Андан сырткары коңшу Казакстан кыргыз ишкерлерине фитосанитардык текшерүүлөрдү жүргүзүп, биз Казакстан менен бирге ЕАЭБге мүчө болгонубузга карабай чек арадан кармап турган учурлар болгон.
Жетишкендиктериңиз тууралуу айтып берсеңиз, Кыргызстандын жүк ташуучуларына кандай жардам бере алдыңыз?
Уюмдун алкагында товарларга фитосанитардык текшерүүлөр жүргүзүлбөшү керек деген жобо бар. Буга байланыштуу биз атайын жумушчу топ түзүп, өкмөт өкүлдөрү менен биргеликте ЕАЭБ деңгээлинде суроолорду коюуда алгылыктуу ийгиликтерге жетиштик. Бул кыргыз логистикасына чоң салым болду деп ойлойм. Украина менен Орусиянын мамилеси начарлап кеткен учур да болгон: бир канча убакытка чейин жүк ташуучу унаалар Орусия Федерациясы менен Украинанын чек арасынан өткөрүлбөй келген. Орусия аларды кабыл алган жок. Ошол учурда биз бул маселени чечүүгө активдүү катышканбыз. Ассоциациялар жана автотранспорт тармагындагы ишкерлер менен биргеликте биз вице-премьер-министр жана өлкөнүн өкмөт өкүлдөрү менен жолугушуу өткөрүп, көйгөйүбүздү жеткире алдык, бул маселенин ийгиликтүү чечилишине жана кыргызстандык жүк ташуучуларды чыгарууга жардам берди. Убагында Өзбекстан, Тажикстан сыяктуу коңшу мамлекеттердин жүк ташуучулары кыргыз ишкерлеринин активдүүлүгү үчүн мактап жатканын көрүп, алардын унаалары чек арада дагы эле бош туруп калганын көрүп сыймыктанчумун.
Нурсултан, тажрыйбалуу ишкер катары жаш бизнесмендерге кандай жардам берип жатканыңызды айтып берсеңиз?
Мен үчүн өлкөнүн ишкердигин өнүктүрүү абдан маанилүү, ошондуктан "Инновациялык технологиялар жана билим берүү борбору" коомдук фонду менен биргеликте Кыргызстандын жаш жана активдүү ишкерлери үчүн сынак уюштурууну чечтим (http://www.startup2top.info/#rec453673172).
2022-жылдын июль айында Кыргызстандагы эң мыкты идеяларга жана бизнес-чечимдерге сынак өткөрүлөт. Жеңүүчүгө 200 миң сом байге жана инвестиция же өнөктөш тартуу мүмкүнчүлүгү берилет. Каалоочулар 10-июлга чейин кайрыла алышат. Арыздар компетенттүү жюри тарабынан каралат.
Сиз дагы IT чөйрөсүндөгү ишкерлик менен алектенесизби?
- Ооба, менде таланттуу жаш IT адистери жана сүрөтчүлөр бар. Биздин студия 6 тилде (испан, немис, англис, индонезия, түрк жана орус) контент даярдайт. Биз менен Германия, Түштүк Африка, Испания, Индонезия, Түркия сыяктуу өлкөлөрдүн фрилансерлери менен кызматташат. Биздин видеолор дүйнө жүзү боюнча көрүлөт, YouTube каналдарыбыздагы катталуучулардын жалпы саны 10 миллиондон ашык адамды түзөт.
